دلایل اهمیت قفسه بندی سالن پرورش قارچ
پرورش قارچ در سالن هایی در ابعاد مختلف انجام میشود و این کاملا طبیعی است که هر چه فضای بیشتری برای قرار گرفتن کمپوست ها موجود باشد، سودآوری از این شغل افزایش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل به شیوه های مختلف تلاش میشود تا از فضای سالن پرورش قارچ به صورت بهینه استفاده شود. قفسه بندی یکی از روش های موثر در این زمینه می باشد که می تواند چند مزیت مهم را به همراه داشته باشد:
- طبقه بندی فضای داخلی سالن و استفاده بهینه از کف تا نزدیک سقف
- ایجاد فاصله میان کمپوست های ردیف اول از سطح زمین و جلوگیری از نفوذ نم و رطوبت و مواد شوینده کف سالن به آنها
- بررسی آسان و سریع قارچ ها در طبقات مختلف به دلیل جداسازی استاندارد
- خروج و جایگذاری سریع و آسان کمپوست های هر طبقه
- امکان جداسازی انواع قارچ از هم و جایگذاری آنها در طبقات و ردیف های مختلف
انواع قفسه بندی سالن قارچ
علیرغم مزایای بسیار زیادی که قفسه بندی سالن پرورش قارچ به همراه دارد، انتخاب نوع نامناسب نتیجه ای کاملا عکس خواهد داشت. چون برخی از قفسه ها در برابر شرایط نمور این سالن ها ماندگاری ایده آلی نداشته و به مرور دچار پوسیدگی و تخریب خواهند شد. علاوه براین، برخی از متریال های به کار رفته در قفسه ها وزن سنگین کمپوست ها را تحمل نمی کنند و با ریزش سازه خسارت زیادی ایجاد میشود. در حالت کلی انواع قفسه بندی سالن قارچ بر اساس جنس و ساختار و اجزای سازه عبارتند از:
قفسه بندی بتنی سالن پرورش قارچ
همان طور که از نام این قفسه ها مشخص است، سازه ای تمام بتنی هستند که به صورت چند طبقه ای در سالن ها اجرا میشوند. اجرای این قفسه ها زمان زیادی نیاز دارد و به دلیل استفاده از بتن و مصالح ساختمانی برای سالن های استیجاری گزینه ایده آلی نخواهند بود. از مهم ترین ویژگی های مثبت و منفی قفسه های بتنی سالن تولید قارچ می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- دوام و ماندگاری قفسه های بتنی بسیار بالا می باشد
- نم، رطوبت و دمای بالا تاثیری بر کیفیت و استقامت قفسه ها ندارد.
- برای تامین روشنایی تمام طبقات باید به صورت مجزا نورپردازی شوند.
- امکان جا به جایی و نصب مجدد آنها در مکان های جدید وجود ندارد.
- به دلیل وجود منافذ روی سطح بتن این قفسه ها با استانداردهای بهداشتی تطابق ندارند
قفسه بندی چوبی
علاوه بر قفسه های بتنی، در حال حاضر قفسه های تولید شده با چوب نیز در سالن های پرورش کاربرد ندارند. این قفسه ها تماما از چوب تولید شده و نصب سریع و اسانی ندارند، اما نم و رطوبت محیط و همچنین دمای بالا باعث پوسیدگی آنها میشود.
از دیگر ویژگی های قفسه های چوبی می توان به استحکام کم در برابر وزن کمپوست ها و همچنین ضربه اشاره کرد. در نتیجه احتمال ریزش و سقوط طبقات قفسه ها در این مدل زیاد است و خسارت های مالی و جانی را به همراه دارند. قفسه های چوبی در سالن پرورش قارچ قابلیت شستشو ندارند و این یک ویژگی منفی بر اساس استانداردهای بهداشتی محسوب میشود.
قفسه بندی پروفیلی آهن سیاه
با توجه به معایبی که سقفه های بتنی و چوبی دارند، به مرور جای خود را به قفسه های تولید شده با پروفیل های ساختمانی دادند. اجزای این قفسه ها از پروفیل هایی تشکیل شده اند که متریال آهن سیاه در آنها به کار می رود. آهن سیاه در برابر نم و رطوبت و تماس با مواد خورنده مقاومت بسیار کمی دارد و خیلی زود دچار پوسیدگی میشود.
در قفسه بندی سالن پرورش قارچ با پروفیل های آهنی، پروفیل ها به هم جوش داده شده و به صورت چند طبقه اجرا میشوند. برای کف قفسه می توان از ورق های گالوانیزه استفاده کرد، اما ستون های سازه استحکام خوبی ندارند و به همین دلیل این قفسه ها نیز با استقبال کمی مواجه شده اند.
قفسه بندی لوله ای گالوانیزه سالن تولید قارچ
یکی از رایج ترین انواع سازه های مورد استفاده در سالن پرورش قارچ، لوله های گالوانیزه می باشد. لوله های گالوانیزه بعد از جوشکاری به هم متصل شده و برای کف آن از ورق های گالوانیزه یا سیم می توان استفاده کرد. سیم گاوانیزه 2.5 گرم یکی از نمونه های مناسب می باشد که باید با دقت بالا به هم تابیده شوند تا بتوانند وزن کمپوست ها را تحمل کنند.
داوام و ماندگاری این قفسه ها در سطح ایده آلی می باشد و از نظر قیمت نیز ارزان است. ویژگی منفی آن، پوسیدگی و زنگ زدگی از ناحیه جوش و اتصال لوله ها به هم است. به همین دلیل در زمان جوشکاری باید از رنگ های اپوکسی استفاده شود. نکته بسیار مهم دیگر اینکه، حتما برای ستون ها از لوله های مقاوم و ضخیم که حداقل 6 سانتی متر ضخامت داشته باشند استفاده کنید. این لوله ها می توانند مقاومت ستون را تا حد زیادی افزایش دهند و سپس لوله های کف را به سازه متصل کنید.
قفسه پروفیل صنعتی پرورش قارچ
بهترین و رایج ترین انواع قفسه پرورش قارچ، سازه های تولید شده با پروفیل های صنعتی است. پروفیل های صنعتی به دلیل اینکه گالوانیزه گرم هستند، مقاومت بالایی در برابر ضربه، خراشیدگی و تماس با نم و رطوبت و مواد خورنده دارند. برای کف هر یک از طبقات می توان ورق های مقاوم گالوانیزه را به کار برد که وزن کمپوست را به خوبی تحمل می کنند.
انواع ریل های حرکتی سالن پرورش قارچ
علاوه بر قفسه های تعبیه شده در سالن تولید قاچ، برای حمل و جا به جایی کمپوست و سایر مواد توسط کارگران بین طبقات از ریل ها استفاده میشود. این ریل ها بر اساس شکل ظاهری و نحوه جا به جایی در دو گروه دسته بندی میشوند که عبارتند از:
ریل منبری
این ریل های فلزی دارای پایه های چرخ دار هستند که براحتی جا به جا میشوند. کارگران برای حمل بار و حرکت میان راهروهای قفسه های قارچ روی صفحه فلزی این سازه قرار گرفته و حرکت می کنند. با توجه به اینکه هر یک از بخش های ریل های منبری به سازه قفسه متصل نیستند، اپراتورها و کارگران بر روی آنها احساس ناامنی نموده و کنترل چرخ ها کمی سخت است.
ریل داروخانه ای
این ریل ها شبیه به ریل های نصب شده بر روی قفسه های داروخانه ها می باشد. صفحه فلزی ریل به قفسه ها متصل است و بههمین دلیل احتمال سقوط از آن بسیار کم است. علاوه براین براحتی می توان حرکت ریل را کنترل و بار مورد نظر را روی آن قرار داد و جا به جا کرد.
اصول مهم در قفسه بندی سالن پرورش قارچ
علاوه بر جنس و مدل قفسه ها، فاکتورهای دیگری همچون ابعاد و فاصله از دیوار و کف سالن در قفسه بندی اهمیت بالایی دارد. در انتخاب هر یک از این پار امترها باید ایمنی، بهبود کارایی سالن و کاهش هزینه ها را مد نظر قرار داد. بر اساس استانداردهای قفسه بندی پرورش قارچ چند نکته مهم باید رعایت شود که عبارتند از:
ابعاد قفسه پرورش قارچ
یکی از مهم ترین پارامترها در قفسه بندی این سالن ها، ابعاد آنها می باشد. ابعاد هر یک از ردیف های قفسه باید به گونه ای انتخاب شود که کارگران براحتی به کمپوست های تمام بخش ها دسترسی داشته باشند. علاوه براین، راندمان سالن نیز تا حد امکان افزایش پیدا نموده و فضاهای پرت کمتر شوند. در حالت استاندارد عرض هر یک از ردیف های این قفسه ها 80، 120 و 160 سانتی متر در نظر گرفته میشود.
در انبارهای کوچک که عرض کمی دارند، قفسه های با ابعاد 80 انتخاب میشود. در این صورت نیاز به راهرو در هر دو طرف قفسه نیست و تنها در یک سمت راهرویی به عرض 70 می توان طراحی کرد. در قفسه هایی که عرض 120 و 160 سانتی متر دارند، برای دسترسی آسان به تمام بخش های قفسه بهتر است در هر دو طرف 70 سانتی متر فضای خالی در نظر بگیرید.
ارتفاع طبقات
در تنظیم ارتفاع طبقات باید به شرایط محیط سالن و ارتفاع سقف توجه داشته باشید. در حالت استاندارد توصیه میشود حداکثر 4 طبقه قفسه نصب شود. علاوه براین، برای دسترسی اسان به تمام بخش ها در ردیف ها و کمپوست گذاری و خروج قارچ ها، فاصله بین طبقات 60 تا 70 سانتی متر در نظر گرفته شود.
فاصله از کف انبار
فاصله طبقه اول قفسه ها از کف سالن برای شستشوی آسان و عدم نفوذ مواد شوینده و نم و ر طوبت به کمپوست ها اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل بهتر است این فاصله حداقل 20 سانتی متر در نظر گرفته شود. فاصله بیشتر باعث بالا رفتن طبقات آخر شده و دسترسی به آنها را دشوار می کند.
قفسه سالن قارچ دست دوم بخریم یا نو؟
یکی از راهکارهایی که برخی از افراد برای کاهش هزینه های راه اندازی سالن پرورش قارچ ارائه می دهند، خرید قفسه دست دوم است. دقت داشته باشید که قفسه سالن قارچ دست دوم به دلیل عدم تناسب با شرایط محیط، پوسیدگی و ترک و شکستگی هایی که براحتی قابل مشاهده نمی باشند، می توانند خسارت زیادی را به همراه داشته باشند. به همین دلیل بهتر است قفسه های نو خریداری کنید و به آن دید سرمایه گذاری بلند مدت داشته باشید.
قیمت قفسه پرورش قارچ
قیمت قفسه پرورش قارچ بر اساس جنس و مدل و تعداد طبقات تعیین می گردد. مدل های چوبی و پروفیل ساختمانی یا آهن سیاه ارزان ترین قیمت را داشته و مدل های ساخته شده با پروفیل صنعتی گرانتر با کیفیت بالاتر هستند. ضخامت لوله و پروفیل ها و کفپوش به کار رفته برای کف قفسه نیز می تواند بر قیمت ها تاثیرگذار باشند.
جمع بندی
در قفسه بندی سالن پرورش قارچ به فاکتورهایی مانند نوع و مدل قفسه، تعداد طبقات، فاصله بین طبقات، عرض راهروها و عرض هر یک از ردیف ها و نحوه چیدمان آنها در سالن باید توجه شود. در حالت استاندارد عرض هر یک از ردیف ها 80، 120 و 160 سانتی متر و عرض راهروها 70 سانتی متر در نظر گرفته میشود. طبقه اول از کف سالن حدود 20 سانتی متر باید فاصله داشته باشد و تعداد طبقات حداکثر 4 طبقه در نظر گرفته میشود تا جا به جایی کمپوست و بررسی وضعیت قارچ و چیدن آنها به آسانی انجام شود.
